Als je een beetje handig bent kun je de vloer goed zelf isoleren. Hiervoor plaats je isolatiemateriaal aan de onderkant van je vloer, in de kruipruimte. In dit stappenplan leggen we uit hoe je een houten ondervloer isoleert met thermoskussens.
Veilig klussen
Ga je de kruipruimte isoleren? Doe dit altijd samen met iemand. Zo kun je direct hulp roepen als het kruipluik dichtvalt, je vast komt te zitten of onwel wordt. Gebruik onder de vloer altijd veilige verlichting (looplamp) en een gesloten verlengsnoer. En voorkom dat huisgenoten via het open kruipluik in de kruipruimte kunnen vallen. Plak een briefje op de voordeur, waarschuw je huisgenoten en zet een blokkade voor het kruipluik. Zorg ook voor goede ventilatie en gebruik een veiligheidsbril en stofkapje bij het boren.
Voorbereiding
Voordat je met isoleren begint bereid je de kruipruimte voor. Zo is het belangrijk om te checken of de kruipruimte voldoende wordt geventileerd. Meet ook de kruipruimte op, zodat je weet hoeveel isolatiemateriaal, bodemfolie en folieversterkers je nodig hebt.
Ventilatie checken
Een kruipruimte moet goed geventileerd zijn, zodat schadelijke stoffen en vocht kunnen ontsnappen. Daarom kijk je waar de ventilatiegaten zitten en meet hoe groot deze zijn. Per vierkante meter vloeroppervlak moet er 1 vierkante centimeter aan ventilatieopeningen zijn. Het is belangrijk dat er ventilatieopeningen aan beide zijden van het huis zijn voor de circulatie. De ventilatiegaten worden afgesloten met een muisvrij rooster.
figuur 1
Sluit de ventilatiegaten in de kruipruimte af met een muisvrij rooster.
Heb je niet genoeg ventilatiegaten, worden de gaten straks geblokkeerd door het nieuwe isolatiemateriaal of zijn ze niet goed verdeeld? Schakel dan een bouwbedrijf in om de ventilatie op orde te maken met renovatiekokers. Dat zijn ventilatiebuizen die met een hellingshoek van 45 graden door de muur worden geboord. In de tussentijd kun je wel vast beginnen met je klus.
Houtvochtigheid checken
Controleer voor je begint de houtvochtigheid van de vloer. Gebruik hiervoor een houtvochtmeter. Deze is in de bouwmarkt te koop voor 10 tot 50 euro. Is de houtvochtigheid hoger dan 20 procent? Wacht dan met isoleren en wacht tot de houtvochtigheid is gedaald. Doe je dit niet, dan sluit je vocht in tussen het isolatiemateriaal en de houten vloer. Hierdoor ontstaat het risico op houtrot.
LET OP!
Het gaat hier dus niet over de luchtvochtigheid in de kruipruimte zelf, maar om de vochtigheid van het hout. De relatieve luchtvochtigheid in een kruipruimte is vaak 85 tot 100 procent.
Terwijl je wacht totdat de luchtvochtigheid is gedaald tot onder de 20% kun je wel vast beginnen met andere voorbereidende werkzaamheden. Zoals het bestellen van het isolatiemateriaal, het leggen van de bodemfolie in de kruipruimte (stap 4) en het zorgen voor ventilatie van de kruipruimte.
Afmetingen thermoskussens berekenen
De thermoskussens ga je straks bevestigen tussen de balken in jouw kruipruimte. Daarvoor moet je weten hoe lang de balken zijn en hoeveel ruimte er tussen de balken (en de balken en de muur) zit. Meet hiervoor de ruimte tussen álle balken op, want ze liggen vaak niet op gelijke afstanden. Schrijf alle maten op en bestel de thermoskussens 40 cm langer en 30 cm breder, zodat ze voldoende ruimte hebben.
TIP!
Zit er een obstakel in de weg zoals een verticale buis? Meet dan de afstand tussen de rand van het obstakel en de dichtstbijzijnde balk. Deze afstand maal 2,5 is de extra lengte thermoskussens die je bestelt. Die extra lengte is nodig om het thermoskussen om het obstakel heen te plooien.
Rekenvoorbeeld
Berekenen afmetingen thermoskussens
Stel: de balken in jouw kruipruimte zijn 4 meter lang. Als er 12 balken zijn, heb je 11 ruimtes tussen de balken waar thermoskussens inpassen. Die afstanden meet je elk afzonderlijk. Stel dat de ruimte tussen twee balken 50 cm is, dan heb je dus voor dat deel een thermoskussen nodig van 50 + 30 cm = 80 cm breed. De lengte wordt 4 meter + 40 cm extra = 4,40 meter. Als er op 10 cm van de balk een obstakel zou staan, dan wordt de totale lengte nog eens 10 cm x 2,5 = 25 cm langer.
Berekenen hoeveelheid folieversterkers en pluggen voor de thermoskussens
Voor elke 1,5 meter thermoskussens heb je 4 folieversterkers nodig: 2 om de thermoskussens aan de bovenkant van de balk vast te zetten en en 2 voor aan de onderkant van de balk (zie stap 6 verderop). Je rekent daarbij met de lengte van de balk, niet met de totale lengte van het thermoskussen. Bij hetzelfde rekenvoorbeeld als hiervoor heb je dan dus 11 thermoskussens nodig van 4 meter = 44 meter lengte in totaal. Voor elke 1,5 meter heb je 4 folieversterkers nodig, dus 44 / 1,5 = 29,3 x 4 folieversterkers = 117 folieversterkers. Voor obstakels heb je nog 4 extra stuks nodig.
Afmetingen bodemfolie berekenen
Meet voor de afmetingen van de bodemfolie de bodem van de kruipruimte op. Tel daar voor zowel de lengte als de breedte nog eens 50 cm bij op. Zo heb je straks aan alle randen 25 cm extra voor de bevestiging.
Let op!
In sommige kruipruimten staat wel eens water, je ziet dan een soort lijntje op de muur tot waar het water komt. In dat geval leg je eerst noppenfolie op de bodem en daaroverheen de bodemfolie. De bodemfolie zet je later 10 cm bóven het maximale waterpeil vast, dus dat heeft ook invloed op de afmetingen van je bodemfolie. Voor de noppenfolie kun je gewoon de afmetingen aanhouden van de bodem van de kruipruimte. In plaats van losse noppenfolie en bodemfolie kun je ook drijvende folie (Mioteen KR4) kopen. Gebruik dan de meetinstructies voor de bodemfolie zoals hieronder vermeld.
Staat er bij jou wel eens water in de kruipruimte? Meet dan voor de bodemfolie eerst de maximale hoogte van het waterpeil op: de hoogte van de lijn op de muur vanaf de bodem. Daar tel je nog eens 10 cm bij op. Die afstand reken je straks 2 keer mee bij zowel de lengte als de breedte van de bodemfolie. Voor de noppenfolie kun je gewoon de afmetingen aanhouden van de bodem van de kruipruimte.
Rekenvoorbeeld
Berekenen afmetingen bodemfolie
Stel: de kruipruimte is 7,5 meter lang (oftewel 750 cm) en 4 meter breed (oftewel 400 cm). Voor de bevestiging reken je 50 cm extra bij zowel de lengte als de breedte. Het maximale waterpeil is 12 cm. In dat geval reken je als extra ruimte voor het waterpeil: 12 cm + 10 cm = 22 cm. Die ruimte reken je aan twee kanten voor zowel de lengte als de breedte, dus 2 x 22 cm = 44 cm. De lengte van de bodemfolie wordt nu 750 cm + 50 cm (bevestiging) + 44 cm (waterpeil) = 844 cm. De breedte van de bodemfolie wordt nu 400 cm + 50 cm (bevestiging) + 44 cm (waterpeil) = 494 cm.
Berekenen hoeveelheid folieversterkers en pluggen voor de bodemfolie
Voor elke 1,5 meter bodemfolie heb je 1 folieversterker nodig en voor elke hoek 2 extra stuks. Voor dezelfde kruipruimte als in het voorbeeld hierboven heb je dus 2 zijden van 7,5 meter en 2 zijden van 4 meter, dus (2 x 7,5) + (2 x 4) = 15 + 8 = 23 meter in totaal. Voor elke 1,5 meter heb je 1 folieversterker nodig: 23 / 1,5 = 15,3, afgerond 15 stuks. Voor elke hoek 2 stuks extra: 4 hoeken x 2 stuks = 8 stuks. Totaal: 15 + 8 = 23 stuks folieversterkers en pluggen.
Benodigde materialen
- Thermoskussens met 3 luchtkamers met een Rd-waarde van minimaal 3,5 (zie kader).
- PE-folie van 0,2 mm dikte of meer.
- Folieversterkers, op rol of voorgeknipt op 7 cm lengte.
- Dubbelzijdige watervaste tape.
- Slagpluggen van 6 mm dik en 25 mm lang om de PE-folie aan de muur vast te maken.
- Nietapparaat met nietjes van minimaal 10-15 mm.
- Isolatieschuimband EPDM of EPT om het kruipluik af te dichten.
- Materiaal om naden te dichten, zoals compriband, glas-, vlas- of steenwol, of siliconen- of acrylaatkit.
- Houtvochtmeter.
- Hamerboormachine, met een steenboor van 6 mm dik (klopboor kan ook).
- Verlengsnoer.
- Priem van 8 mm dik.
- Hamer.
- Veiligheidsbril voor tijdens het boren.
- Looplamp.
- Rolmaat.
- Stanleymes.
- Viltstift.
- Bij een kruipruimte waar vaak vocht in staat: noppenfolie.
- Indien nodig: 4 muisvrije roosters, schroeven en pluggen.
- Indien nodig: buisisolatie passend voor de diameter en lengte van de cv-leidingen.
TIP!
Bewaar de aankoopbon van het materiaal in je administratie. Dan kan straks een energieadviseur bij het opnemen van het energielabel van je huis zien welk materiaal je hebt gebruikt. Maak ook foto’s van de kruipruimte voor, tijdens en na de klus als bewijsmateriaal.
Isolatiewaarde
Op de verpakking staat hoe goed het materiaal isoleert. Dat is natuurlijk belangrijk. De isolatiewaarde van het materiaal wordt weergegeven met een Rd-waarde. Hoe hoger de waarde, hoe beter de isolatie. Kies bij het isoleren van je vloer bij voorkeur materiaal met een Rd van 3,5 of hoger (voor subsidie is minimaal 3,5 vereist). Heb je vloerverwarming? Kies dan voor isolatiemateriaal met een minimale Rdwaarde van 4,8.
Je kunt ook een Rc-waarde tegenkomen in informatie over isolatie. De Rc-waarde is de isolatiewaarde van de gehele constructie (vloer + isolatiemateriaal + afwerking). De houten of betonnen vloer isoleert ook een beetje. Daarom is de Rc-waarde wat hoger dan de Rd-waarde van het isolatiemateriaal.
Stappenplan
1. Naden en kieren dichten
Om ervoor te zorgen dat er zo min mogelijk warmte naar de kruipruimte kan weglekken, is het ook belangrijk om naden en kieren te dichten. Maak eerst de gaten waar leidingen door de vloer gaan en andere luchtlekken dicht met acrylaat- of siliconenkit voor naden tot 10 mm. Of gebruik compriband voor naden van 5 tot 20 mm of glas- of steenwol voor grotere gaten.
Let op: check ook andere luchtlekken, zoals de naad bij de aansluiting van de houten vloer op de kruipruimtewand. Deze kun je van onderaf dichtmaken vanuit de kruipruimte of van bovenaf onder de plinten.
2. Cv-leidingen isoleren
Isoleer ook cv-leidingen die door de kruipruimte lopen. De leidingen voor warm water moet je juist niet isoleren. Dit in verband met het risico op legionella. Leidingen voor warm water hebben een diameter van minder dan 20 mm en cv-leidingen meer dan 20 mm. Zie ook de kluswijzer Verwarmingsleiding isoleren.
3. Bodemfolie leggen
- Om vocht vanuit de bodem te weren uit de kruipruimte plaats je een folie op de bodem. Verwijder eerst bouwafval en scherpe voorwerpen uit de kruipruimte. De folie kun je boven al op maat knippen volgens de instructies onder het kopje ‘Voorbereiding’.
- Vouw de folie uit en zorg ervoor dat je aan alle zijden 25 cm extra folie hebt. Staat er af en toe water in jouw kruipruimte? Leg dan eerst noppenfolie op de bodem en leg daar overheen de bodemfolie. Zorg dat je aan alle kanten extra ruimte hebt, zodat je de bodemfolie 10 cm boven het maximale waterpeil kunt vastzetten.
4. Bodemfolie vastzetten
- Op 10 cm boven de grond (of boven het maximale waterpeil) en op 1,5 meter afstand van elkaar boor je gaten in de muur. Boor ook 2 gaten in elke hoek.
- Vouw de rand van de folie tweemaal dubbel en plak de folieversterker op de plek waar de slagplug komt.
- Maak met een priem een gaatje in de folie en bevestig de folie met een slagplug aan de muur.
- Op de plek waar twee stukken folie samenkomen zet je de folie tot 10 cm boven de grond (of het hoogste waterpeil) rechtop. Plak de twee lagen folie aan elkaar met dubbelzijdige watervaste tape.
figuur 2
Vouw de rand van de folie tweemaal dubbel. Zet de folie vervolgens 10 cm boven de bodem van de vloer vast met speciale pluggen.
figuur 3
Leg bij plassen in de kruipruimte eerst noppenfolie neer met daaroverheen de bodemfolie, of gebruik speciaal folie dat kan drijven. Zet de folie hoger op de muur vast, 10 cm boven het hoogste waterpeil.
5. Thermoskussens op maat maken
- Als je de thermoskussens niet op de juiste lengtemaat hebt besteld kun je ze ook zelf op maat maken. Gebruik daarvoor de eerder opgemeten maten. Je kan dit boven de grond kunt doen.
- Rol het kussen uit en maak de folie open. Snijd een stukje van de binnenste folielagen weg. Plak dubbelzijdig tape over de hele breedte van het kussen. Meet vervolgens de lengte van het kussen, markeer het met een stift en snijd het restant af.
- Plak aan het uiteinde van het kussen op dezelfde manier dubbelzijdige tape over de volle breedte van het kussen. Knip ook alvast stukjes folieversterker van 7 cm lengte (van de rol of voorgeknipt).
- Vouw de thermoskussens op en nummer ze met de viltstift in de volgorde waarin je ze onder de vloer tussen de balken gaat aanbrengen. Neem alles mee de kruipruimte in.
TIP!
Kom je een obstakel tegen, zoals een verticale buis, maak dan een gat in de isolatieplaat. Zaag eerst de plaat in tweeën waar het gat moet komen en hol de plaat uit. Plaats vervolgens de platen om de buis heen.
6. Thermoskussens bevestigen
- Vouw het kussen uit en schud de lagen van het thermoskussen van elkaar af. Pak dan het midden van het kussen, hier zie je een lijn van de lasnaad. Deze houd je in het midden tussen de twee balken in. Zo zie je waar het kussen de balk raakt aan de twee zijden. Op deze plekken plak je stukjes folieversterker.
- Niet de kussens aan de bovenkant van de balk, zo dicht mogelijk tegen de vloer aan. Trek de lagen van het kussen van elkaar los, zodat je alleen de bovenste laag van het kussen vastniet. Om de 1,5 meter plak je een folieversterker en niet je het kussen vast. Daarna doe je hetzelfde aan de andere kant. Zo hangt het kussen mooi strak tussen de balken.
- Schud nu het kussen uit, zodat het zich kan vullen met lucht. Bevestig daarna de onderste laag van het kussen zo laag mogelijk tegen de balk. Let erop dat je de folieversterkers netjes boven elkaar vastniet, zodat je het kussen niet scheef trekt.
- Als alles goed hangt kun je het kussen gaan sluiten aan de twee uiteinden. Dit doe je door de bovenste en onderste laag van het kussen aan elkaar te plakken met de tape.
7. Kruipluik isoleren
- Maak hiervoor een kussen op maat en niet het vast aan het luik met folieversterkers. Laat er lucht inlopen en plak de uiteinden dicht met dubbelzijdig tape.
- De kieren rondom het luik dicht je met isolatieschuimband. Zo kan er niet alsnog warmte via het kruipluik ontsnappen.
Bouwafval: waar laat je wat?
- Heb je materiaal over in een onaangebroken verpakking? Dan kun je dit terugbrengen naar de bouwmarkt binnen de termijn die op de kassabon staat.
- Komt er bouwmateriaal bij de sloop vrij dat nog bruikbaar is? Gebruik het bij een volgende klus. Of biedt het aan iemand anders aan via Marktplaats of een ander kanaal.
- Lever EPS ‘piepschuim’ gescheiden in bij de milieustraat van je gemeente voor recycling. Voor grote hoeveelheden bestel je een container of bigbag die aan huis wordt opgehaald. Volg hiervoor de instructie van het bedrijf.
- Glaswol, steenwol, vlas of thermoskussens kunnen bij het restafval. Voor grote hoeveelheden bestel je een container of bigbag die aan huis wordt opgehaald. Volg hiervoor de instructie van het bedrijf.
Deze informatie is tot stand gekomen in samenwerking met Milieu Centraal. De informatie in deze kluswijzer is gebaseerd op algemeen geaccepteerde gegevens op het moment van samenstelling. De kluswijzer is met de grootste zorg samengesteld. Aan de verstrekte informatie kunnen geen rechten worden ontleend.
Versie 2023-3
